Stefan Cackowski
Stefan Cackowski (1927-2008)
Stefan Cackowski urodził się 8 kwietnia 1927 roku w Sęplinach, w byłym powiecie lipnowskim. W latach 1945-1947 uczęszczał do Gimnazjum im. R. Traugutta w Lipnie. W 1948 roku ukończył Liceum im. M. Kopernika w Toruniu, gdzie otrzymał świadectwo dojrzałości.
W latach 1948-1952 studiował historię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Praca magisterska napisana pod kierunkiem Prof. S. Hoszowskiego nosiła tytuł: Stosunki społeczno-gospodarcze w dobrach kujawskich biskupstwa włocławskiego w XVIII wieku.
Po ukończeniu studiów został zatrudniony jako aspirant w Zespole Katedr Historii UMK. Od 1955 roku pracował tam jako starszy asystent, zaś od października 1956 roku był zatrudniony jako adiunkt. Stopień doktora uzyskał w 1960 roku na podstawie dysertacji napisanej pod kierunkiem Prof. S. Hoszowskiego: Stosunki społeczno-gospodarcze w dobrach biskupstwa i kapituły chełmińskiej w XVII-XVIII wieku, zaś stopień doktora habilitowanego z zakresu historii nowożytnej Polski ze szczególnym uwzględnieniem historii gospodarczej i demografii historycznej uzyskał w 1984 roku na podstawie pracy: Struktura społeczna i gospodarcza wsi województwa chełmińskiego w okresie pierwszego rozbioru Polski. Osadnictwo i ludność chłopska. W 1985 roku objął stanowisko docenta, zaś w grudniu 1990 roku profesora UMK. W 1997 roku otrzymał stopień naukowy profesora.
Przez cały okres swej kariery zawodowej, aż do 1994 roku był związany organizacyjnie z Katedrą, a następnie Zakładem Historii Powszechnej i Polski XVI-XVIII wieku. Prof. Stefan Cackowski w 1994 roku został kierownikiem reaktywowanego Zakładu Historii Gospodarczej w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK.
W czasie pracy na UMK pełnił również liczne funkcje. W latach 1978-1984 był zastępcą dyrektora Instytutu Historii i Archiwistyki, w latach 1986-1987 był dziekanem Wydziału Humanistycznego, w latach 1987-1990 prodziekanem tegoż Wydziału. W okresie swojej kariery zawodowej Prof. Cackowski podróżował w celach naukowych do Rostocku, Greifswaldu, Oldenburga, był stypendystą Uniwersytetu w Halle i Historische Kommision w Berlinie. Aktywnie działał w różnych towarzystwach i organizacjach naukowych. Za swoje osiągnięcia profesor Cackowski otrzymywał liczne nagrody i wyróżnienia.
Od początku swojej pracy naukowo-badawczej prof. Cackowski skupiał się na zagadnieniach problematyki społeczno-gospodarczej wsi i miast głównie w Prusach Królewskich XVI-XVIII wieku. Profesora interesowało gospodarstwo wiejskie, osadnictwo i źródłoznawstwo do tej problematyki, struktury gospodarki i ludności, gospodarcze problemy miast Prus Królewskich, Kujaw i ziemi dobrzyńskiej w XVIII i XIX wieku, w tym również stan, funkcje, rozwój gospodarczy i demograficzny. Celem tych badań miało być poznanie społeczeństw i gospodarki, wykrycie i opisanie zachodzących w nich procesów, wskazanie mechanizmów powodujących określone zmiany, a także ocena jakościowa.
Z prowadzonego przez profesora od 1965 roku seminarium magisterskiego z zakresu historii społecznej i gospodarczej wyszło około osiemdziesięciu magistrów oraz dwóch doktorów.
Prof. Cackowski w 1998 roku przeszedł na emeryturę, nadal jednak do 2000 roku kierował Zakładem Historii Gospodarczej. Do 2001 roku pracował na części etatu, otrzymywał także prace zlecone, działał na niwie naukowej i przez cały czas utrzymywał żywe kontakty z Instytutem. Profesor Cackowski wśród współpracowników i uczniów zawsze był postrzegany jako człowiek prawy, skłonny do kompromisu, szukający najlepszych dla wszystkich stron rozwiązań. Cieszył się zaufaniem i sympatią otaczających do ludzi. Troskliwie zajmował się swoimi uczniami, chętnie pomagał w rozwiązywaniu problemów badawczych, pomagał stawiać pierwsze kroki w pracy naukowej i dydaktycznej.
Profesor zmarł 4 września 2008 roku. Został pochowany na Centralnym Cmentarzu Komunalnym w Toruniu.
Autor: Agnieszka Zielińska
Zdjęcia: Archiwum UMK (Kronika Instytutu Historii i Archiwistyki)
