Herezye , religijne i inne, mają to do siebie, że niełatwo ich wykorzenić, że się ciągle odnawiają: starłeś hydrze łeb, alić po chwili odrasta, zaczynaj walkę na nowo". A. Brückner

Nic tak nie rozpala wyobraźni miłośników nauk o przeszłości zafascynowanych historią władztwa wczesnopiastowskiego jak odwieczny spór o historię jego powstania - i problem obecności północnoeuropejskiej na terenie państwa Piastów.

• Jaka była ich rola - skoro uznać należy, że "miarą kultury skandynawskiej pod względem politycznym jest jej twórczość państwowa?" a "idea państwowa stoi w Polsce piastowskiej na pierwszym planie, i wszystkie urządzenia, cały ustrój społeczny jest dla tej idei zhołdowany?".
• Czy prawdą jest, że "osiedlili się nasi Lachowie w tych samych stronach, gdzie jeszcze po pięciu i sześciu wiekach istniały około Poznania i Międzyrzecza osady skandynawskie, rozmawiające swoim własnym językiem z podróżnymi ziomkami, którzy o tem w zachowanych po dziś dzień opisach podróży wspominają"?
• W końcu to właśnie oni "po osiedleniu się tam mieli założyć Gniazdo lechickie, Gniazdo zaś znaczy w starożytnej mowie Normanów tyle co zamek, twierdza przeznaczona do chowania łodzi, zapasów i załogi normańskiej".
• W jaki sposób pogodzić tego rodzaju wizję przeszłości z wiedzą na temat pierwotnego ustroju Słowian, którzy przecież "żadnych danin nikomu nie składali, do żadnych powinności względem nikogo obowiązani byli, posłuszeństwa nikomu nie byli winni, z wyjątkiem starszyzny?" rozwijając się "tak stopniowo, bez większych lub raptownych przewrotów i zmian, ale też samoistnie".
• Czy ślady obecności północnoeuropejskiej wskazywać mogą na "skandynawskie korzenie dynastii?" a sam Mieszko był "wikingiem"?, któremu imię nadali "wikingowie Normandzcy" w trakcie postrzyżyn nadali po prostu imię nordyckiego pochodzenia.
• A może teorya normańska nie pozostaje w tym przypadku jedynie "szczerą fantazyją, o wiele więcej uzasadnioną, niż wszelką inną na temat Piasta?"
• I co na to wszystko badania historyczno-archeologiczne?

Na Wykład dr. Piotra Pranke zapraszamy już 10 czerwca o godzinie 17:00 na Facebooku Wydziału Nauk Historycznych UMK!