
Instytut Archeologii UMK (Katedra Starożytności i Wczesnego Średniowiecza) we współpracy z Fundacją Amicus Universitatis Nicolai Copernici, w latach 2021-2022 realizuje zadanie: Podwodne dziedzictwo archeologiczne Polski - część 3, w ramach projektu Ochrona zabytków archeologicznych finansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Jego planowane zakończenie będzie stanowić dwujęzyczna publikacja uwzględniająca nowo odkryte i archiwalne stanowiska podwodne badane na obszarze Niżu Polskiego przez Nasz Instytut na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat.
W ramach realizowanego zadania latem i jesienią 2021 roku przeprowadzono podwodne badania uzupełniające o charakterze nieinwazyjnym w Jeziorze Borzyszkowskim (pow. bytowski), jeziorze Broczyno (pow. drawski), Jeziorze Mezowskim (pow. kartuski), jeziorze Ostrowite (pow. chojnicki) oraz jeziorze Szczuka (pow. brodnicki). Na wszystkich akwenach sporządzono plany batymetryczne obejmujące strefę występowania struktur drewnianych oraz najbliższe otoczenie lądowych stanowisk archeologicznych przestrzennie i chronologicznie związanych ze stanowiskami podwodnymi. Łącznie zadokumentowano w ten sposób powierzchnię około 2300 arów. W efekcie prac geofizycznych z zastosowaniem sonaru bocznego, holowanego i opuszczanego zadokumentowano dodatkowe struktury drewniane w Jeziorze Borzyszkowskim (mos, pomosty?) i kolejną przeprawę mostową w Jeziorze Broczyno. Na podstawie wyników analiz dendrochronologicznych oraz radiowęglowych, nowe mosty datowano na okres wczesnośredniowieczny. W przypadku Borzyszkowa datę ścięcia drzew ustalono na drugą połowę XI wieku (1086 rok), a w przypadku Broczyna z prawdopodobieństwem wynoszącym 95,4% można założyć, że starsza przeprawa mostowa, pomiędzy wyspą a wschodnią linią brzegową akwenu mogła zostać wybudowana w przedziale (1023–1206 AD). Dla stanowiska w Jeziorze Broczyno uściślono ponadto chronologię reliktów mostu odkrytego już w 2019 roku, który można datować na okres późnośredniowieczno/nowożytny (około 1512). W kontekście obu stanowisk na powierzchni osadów dennych natrafiono również na ruchomy materiał źródłowy w postaci ceramiki naczyniowej o cechach typologiczno-stylistycznych charakterystycznych dla wczesnego i późnego średniowiecza.