Wydział Nauk Historycznych oraz Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zapraszają do udziału w interdyscyplinarnej konferencji naukowej „Stawka większa niż życie” – wokół fenomenu kulturowego. Konferencja odbędzie się w Collegium Maius Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w dniach 1-2 grudnia 2022 roku.
W 2022 roku przypada pięćdziesiąta piąta rocznica premiery telewizyjnego serialu Stawka większa niż życie (reż. Janusz Morgenstern, Andrzej Konic). Mimo iż nie był to debiut Hansa Klossa na telewizyjnym ekranie (wcześniej, w latach 1965-1967, TVP emitowała odcinkowy spektakl telewizyjny pod takim samym tytułem) to właśnie ów serial zaliczyć można do grona kulturowych fenomenów czasów gomułkowskich. Na kanwie serialu powstała książka (napisana przez Andrzeja Szypulskiego i Zbigniewa Safjana kryjących się pod pseudonimem Andrzej Zbych) oraz niezwykle popularna seria komiksów Kapitan Kloss (rys. Mieczysław Wiśniewski) nawiązująca tak do serialu jak i spektaklu. Komiks ten publikowany był w siedmiu krajach. Sukcesu tego nie powtórzył już, inspirowany powojennymi przygodami agenta J-23 prezentowanymi w spektaklach Teatru Telewizji, serial Życie na gorąco (reż. Andrzej Konic). Fiasko poniosły też filmowa kontynuacja serialu (Stawka większa niż śmierć, reż. Władysław Pasikowski), czy luźniej z nim związany serial komediowy Halo Hans (reż. Maciej Strzembosz, Wojciech Adamczyk) dla którego inspiracją – oprócz Stawki – była kultowa brytyjska produkcja Allo, Allo.
Nie można zaprzeczyć, że serial cieszył się ogromną popularnością. Rodzi się jednak pytanie czy – podobnie jak Czterej Pancerni i pies – wpłynął na świadomość i myślenie kolejnych pokoleń widzów. Dlatego wraz z uczestnikami konferencji zamierzamy zastanowić się, czy rzeczywiście, a jeżeli tak, to na Stawka większa niż życie kształtowała sposób myślenia Polaków o II wojnie światowej i relacjach polsko-niemieckich oraz polsko-radzieckich. Jak powieść i serial wpłynęły na formę naszej pamięci historycznej? Czy miały wpływ na formy popularyzacji historii lub na kształt narracji (też literackich) o niej opowiadających?
Chcemy także zapytać o obecność serialu w przestrzeni kultury. Co pozostało w niej po samym serialu, ale też działaniach z nim związanych: przedstawieniach teatralnych, książce, komiksach, spotkaniach z niezwykle popularnym odtwórcą głównej roli, Stanisławem Mikulskim, czy swego czasu powszechnie znanych wypowiedziach serialowych bohaterów.
PROGRAM KONFERENCJI
Miejsce obrad: Sala Kolankowskiego (307), Collegium Maius UMK, ul. Fosa Staromiejska 3, Toruń
1 GRUDNIA 2022 (CZWARTEK)
11.00-11.15 Rejestracja uczestników
11.15-11.30 Otwarcie konferencji
11.30-13.30 I panel
Joanna Nowosielska-Sobel (UWr), To fajna dziewczyna, czyli (nie)oczywisty Niemiec w propagandowym obrazie „Stawki większej niż życie“
Jarosław Kłaczkow (UMK), Niemiecki krajobraz przestrzenny w polskim filmie wojennym na przykładzie "Stawki większej niż życie"
Tomasz Leszkowicz (WCEO), W imieniu Rzeczypospolitej... Ale jakiej? Propagandowa wizja II wojny światowej w serialu „Stawka większa niż życie”
Tomasz Musiał (KMS), Dla kogo pracujesz, Hans? Czyli o politycznej poprawności Klossa
13.30-14.30 Obiad
14.30-16.30 II panel
Maciej Kronenberg (AHE Łódź), „Stawka większa niż życie” w turystyce filmowej w Łodzi
Bogdan Bernacki (WCDN), Set jetting jako przejaw ponadczasowości „Stawki większej niż życie”
Rafał Moczkodan (UMK), Recepcja krytyczna „Stawki większej niż życie”
Małgorzata Gębka-Wolak (UMK), Drugie życie cytatu „Najlepsze kasztany są na placu Pigalle”. Uwagi na podstawie badania korpusowego
16.30-16.45 Przerwa kawowa
17.00-19.00 Wyjście do Centrum Sztuki Współczesnej - pokaz zrekonstruowanego odcinka „Wiem, kim jesteś”
2 GRUDNIA 2022 (PIĄTEK)
9.00-11.00 I panel
Dariusz Brzostek (UMK), Co słychać w "Stawce większej niż życie"? O funkcjach niediegetycznej muzyki filmowej Jerzego Matuszkiewicza (online)
Małgorzata Lisowska-Magdziarz (UJ), Problem qualiów. Weryzm i wyobraźnia w peerelowskich serialach sensacyjnych (online)
Bartłomiej Janicki (UO), Propaganda polityczna w serii komiksowej „Kapitan Kloss” (online)
Marek Jeziński (UMK), Kapitan Kloss w walce o nową Polskę
11.00-11.20 Przerwa kawowa
11.20-13.20 II panel
Kamil Burczyński (UW), Papieros – nośnik treści kulturowych czy tylko filmowy rekwizyt? Analiza problemu w świetle serialu telewizyjnego „Stawka większa niż życie”
Marcin Lisiecki (UMK), Znaczenie i rola przypadku w „Stawce większej niż życie”
Bartosz Gondek (AWFiS), Polski Chevrolet, czyli niezwykły rekwizyt z „Cafe Rose”
Sebastian Tauer (UMK), Historia postaci w medalach zapisana: jak wygląda procedura rozpoznawania odznaczeń na baretkach (na przykładzie noszonych przez Stanisława Mikulskiego w serialu „Stawka większa niż życie”)
13.20-13.30 Zakończenie konferencji
13.30 Obiad
Komitet Naukowy Konferencji:
dr hab. Marcin Hlebionek, prof. UMK (historia)
dr hab. Rafał Moczkodan, prof. UMK (literaturoznawstwo)
prof. dr hab. Stanisław Roszak (historia)
prof. dr hab. Jarosław Kłaczkow (historia)
dr hab. Dariusz Brzostek, prof. UMK (kulturoznawstwo)
dr hab. Katarzyna Kulpińska, prof. UMK (nauki o sztuce)
prof. dr hab. Adam Grzeliński (filozofia)
prof. dr hab. Marek Jeziński (dziennikarstwo i komunikacja społeczna)
dr hab. Marcin Lisiecki, prof. UMK (filozofia i politologia)
Sekretarze konferencji:
lic. Dajana Dądelska
mgr Jagoda Jankowska