Z głębokim smutkiem zawiadamiamy o śmierci
prof. dr. hab. Andrzeja Koli
wybitnego archeologa, cenionego nauczyciela akademickiego, badacza o międzynarodowej renomie, a zarazem Człowieka niezwykle życzliwego i oddanego Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Profesor Andrzej Kola urodził się 17 stycznia 1940 roku w Toruniu, z którym pozostał związany przez całe życie. Ukończył studia archeologiczne na UMK. Już w czasie studiów brał udział w badaniach archeologicznych prowadzonych na terenie ruin zamku krzyżackiego w Toruniu.
Od 1966 r. pracował w Instytucie Archeologii i Etnografii UMK. Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się początkowo na dziejach Chełmna oraz grodów ziemi chełmińskiej, którym poświęcone były zarówno rozprawa doktorska, jak i habilitacyjna.
Od 1990 roku kierował Katedrą Archeologii Podwodnej UMK. Pod jego kierunkiem rozwijały się pionierskie w skali kraju badania podwodne, m.in. w Jeziorze Lednica, gdzie zespół toruńskich archeologów odkrył relikty Ostrowa Lednickiego – jednego z kluczowych ośrodków wczesnopiastowskiego państwa.
Szczególne miejsce w działalności naukowej Profesora Andrzeja Koli zajmowały badania archeologiczne prowadzone w miejscach zbrodni totalitarnych. Kierował zespołami badawczymi pracującymi m.in. w Charkowie oraz Bykowni, gdzie dokumentowano miejsca pochówku ofiar sowieckich represji. Na początku XXI wieku uczestniczył także w badaniach prowadzonych w Jedwabnem. Jego prace miały ogromne znaczenie nie tylko naukowe, lecz także społeczne i pamięciowe.
Profesor Andrzej Kola był wielokrotnie odznaczany za swoją działalność naukową i społeczną. Otrzymał m.in. Złoty Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” (1995), Krzyż Kawalerski oraz Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2001), Medal „Pro Memoria” (2005), Nagrodę Lednickiego Orła Piastowskiego(2005)oraz Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011) oraz .
W 1995 roku uzyskał stanowisko profesora UMK, a w 2007 roku otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. W latach 1999–2002 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Nauk Historycznych UMK.
Poza działalnością naukową znany był również z zaangażowania sportowego. W latach sześćdziesiątych występował w barwach AZS Toruń – legendarnej drużyny „Twardych Pierników”. Rozegrał 148 spotkań w ekstraklasie koszykarskiej, zdobywając łącznie 980 punktów.
Zmarł 19 grudnia 2025 r.
Pozostanie w pamięci społeczności akademickiej jako uczony o wielkim autorytecie, oddany Mistrz i Mentor, a także Człowiek życzliwy, otwarty i głęboko wrażliwy na sprawy drugiego człowieka.
Rodzinie, Bliskim, Przyjaciołom oraz Współpracownikom składamy wyrazy najszczerszego współczucia.
Informacje o uroczystościach pogrzebowych udostępnimy w późniejszym terminie.