Kontakt ul. Bojarskiego 1, 87-100 Toruń
tel./fax: +48 56 611-37-12
e-mail: dziekanat_wnh@umk.pl

Rytualno-obrzędowe miejsce składania darów wotywnych z wczesnej epoki żelaza odkryte na Pojezierzu Chełmińskim

Artefakt wykonany z brązu
fot. M. Sosnowski

Początek 2023 roku okazał się w regionie kujawsko-pomorskim szczególnie owocny w znaleziska archeologiczne wyjątkowej rangi naukowej. W strefie osuszonego jeziora natrafiono na kilkaset artefaktów metalowych. Odkrycia dokonali członkowie Kujawsko-Pomorskiej Grupy Poszukiwaczy Historii. Dotychczasowa ocena chronologiczno-kulturowa tego wyjątkowego i tylko wstępnie poznanego znaleziska pozwala przyjąć, że jest to pozostałość rozległego wielohektarowego obiektu archeologicznego o charakterze rytualno-obrzędowym ludności kultury łużyckiej. Zidentyfikowano szereg skupisk wielu przedmiotów wykonanych z brązu oraz liczne nieskremowane szczątki ludzkie (pozostałości kończyn, kaloty czaszek, żuchwy). Większość wyrobów odlanych z brązu to całe lub uszkodzone ozdoby obręczowe (naszyjniki, bransolety, nagolenniki). Szczególne wrażenie robi kolia składająca się z wielu delikatnych elementów metalowych i szklanych lub szklisto-fajansowych (?), przyozdobiona serią zawieszek o kształtach rybich ogonów. Natrafiono także na metalowe elementy końskiej uprzęży (tarczki tzw. falery) oraz wielką mnogość innych przedmiotów (w tym resztki tkanin, narzędzia z poroża w oprawach z brązowej blachy). Zwracają także uwagę wyjątkowo dużych rozmiarów szpile ze spiralnymi główkami, zapewne wykonane na potrzeby ceremonialne (por. fot.). Są jednak i takie artefakty które trzeba łączyć z kręgiem cywilizacji Scytów lub Neurów. To tzw. zausznice gwoździowate i groty broni łuczniczej pochodzenia południowo-wschodnioeuropejskiego.

Rozległość odkryć i wielość znalezisk, ich ważność dla polskiej prahistorii, nakazuje podjęcie działań eksploracyjnych na tym nowym stanowisku archeologicznym w ramach interdyscyplinarnego projektu naukowego. Kroki takie już podjęto organizując w Katedrze Prahistorii Instytutu Archeologii UMK zespół badawczy, składający się z prahistoryków, archeometalurgów, konserwatorów, antropologów i przyrodników. Działania te są prowadzone za zgodą i w porozumieniu z Kujawsko-Pomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

pozostałe wiadomości