Kontakt ul. Bojarskiego 1, 87-100 Toruń
tel./fax: +48 56 611-37-12
e-mail: dziekanat_wnh@umk.pl

III Seminarium Naukowe im. prof. Jerzego W. Borejszy

Kamienna tablica z napisem
III Seminarium Naukowe im. prof. Jerzego W. Borejszy fot. nadesłane

Wydział Nauk Historycznych UMK serdecznie zaprasza na trzecią odsłonę Seminarium Naukowego im. Prof. Jerzego Wojciecha Borejszy, podczas którego odbędzie się dyskusja nad książką dr. Tomasza Cerana (Delegatura IPN w Bydgoszczy) pt. Zbrodnia pomorska 1939. Początek ludobójstwa niemieckiego w okupowanej Polsce (Bydgoszcz-Warszawa 2024).

Głos w debacie zabierze dr hab. Damian Markowski (Instytut Pileckiego w Warszawie) jako koreferent.

Data: 18 marca 2025 r. (wtorek)
Godzina: 14:00

Miejsce: Collegium Humanisticum UMK, ul. W. Bojarskiego 1, sala C.O.39

Wydarzenie będzie transmitowane online. Wstęp wolny.

Zapraszamy do udziału!

Dyskusja nad książką Tomasza Cerana Zbrodnia pomorska 1939. Początek ludobójstwa niemieckiego w okupowanej Polsce, Bydgoszcz-Warszawa 2024.

Opis książki:

Książka jest pracą problemową, analityczną i porównawczą. Przedstawia całościową argumentację za posługiwaniem się w dyskursie naukowym terminem historycznym "zbrodnia pomorska 1939". Autor wykorzystał teorię genocydu Rafała Lemkina do badań nad okupacją niemiecką w Polsce podczas II wojny światowej. Praca udziela nowej, pełniejszej odpowiedzi na pytanie dlaczego jesienią 1939 r. skala zbrodni niemieckich na terenie przedwojennego województwa pomorskiego była znacznie większa niż w każdym innym regionie okupowanej Polski.
Autor pokazuje znaczenie Pomorza Gdańskiego („artykułu pierwszej potrzeby”) w myśleniu geopolitycznym przywódców najpierw państwa pruskiego, a potem niemieckiego na przestrzeni dwóch stuleci poprzedzających wybuch II wojny światowej. W książce ukazano transformację pruskiego antypolonizmu kulturowego w nazistowski antypolonizm eksterminacyjny, przedstawiając ją jako jeden z czynników umożliwiających  jesienią 1939 r. eksterminację polskiej ludności cywilnej na masową skalę. Autor analizuje elementy kontynuacji, ale i zerwania ciągłości w pruskich (niemieckich) próbach germanizacji Pomorza Gdańskiego. Analizuje znaczenie problemu „«korytarza pomorskiego» vs województwo pomorskiego” w relacjach polsko-niemieckich.
W książce został zrealizowany postulat oszacowania liczby ofiar zbrodni pomorskiej 1939 na podstawie imiennych list ofiar i dokumentacji ekshumacyjnej dla wszystkich 23 powiatów przedwojennego województwa pomorskiego. Opracowanie przedstawia jakościowy i ilościowy porter zbiorowy ofiar, a także zawiera komparatystykę zbrodni pomorskiej 1939 („zbrodni sąsiedzkiej”) ze zbrodnią wołyńską 1943. Autor poddał analizie także pozytywne zachowania Niemców, ich skalę, formy pomocy i motywację do przyjęcia postawy innej niż dominująca. W monografii najszerzej do tej pory została opisana akcja 1005 – niszczenia i palenia zwłok ofiar - w co najmniej 30 pomorskich miejscach kaźni. W opracowaniu uwzględniono także dalsze losy sprawców opisując próby ich sądzenia w PRL, NRD i RFN. W zakończeniu przedstawiono znaczenie wydarzeń na Pomorzu Gdańskim z jesieni 1939 r. w ujęciu regionalnym, ogólnopolskim i powszechnym.
Autor zadedykował pracę pamięci swojego Mistrza Naukowego - Profesora Jerzego W. Borejszy.

Prelegent:
dr Tomasz Ceran (ur. 1983) – absolwent stosunków międzynarodowych i historii na Wydziale Nauk Historycznych UMK w Toruniu, pracownik Referatu Badań Historycznych Delegatury IPN w Bydgoszczy. Zainteresowania badawcze: okupacja niemiecka Polski w czasie II wojny światowej (szczególnie Pomorza Gdańskiego i Kujaw), teoria totalitaryzmu, studia nad ludobójstwem (genocide studies) oraz historia idei. Uczeń prof. J. W. Borejszy.


Koreferent:
dr hab. Damian Markowski (ur. 1986) – absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, pracownik Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego w Warszawie. Zainteresowania badawcze: historia dawnych Ziem Wschodnich II Rzeczypospolitej ze szczególnym uwzględnieniem pierwszej połowy XX wieku, historia Rosji i Związku Sowieckiego, proces sowietyzacji Europy Wschodniej oraz stosunki polsko-ukraińskie. Autor m.in. monografii „W cieniu Wołynia. „Antypolska akcja” OUN i UPA w Galicji Wschodniej 1943-1945, Kraków 2023.
Zapraszamy do udziału!

 

pozostałe wiadomości